zaterdag 5 maart 2011

Uitleg Matt. 19: 9

Op verzoek van een lezer hierbij een uitleg van Matt. 19: 9:

1. Je moet goed kijken naar de uitzonderingsclausule die begint met ‘anders dan’. Kijk goed waarnaar deze clausule verwijst. Jezus maakt een uitzondering op de regel die echtscheiding verbiedt, Hij geeft géén uitzondering op de regel die hertrouwen verbiedt. Hij had immers net zo goed kunnen zeggen: ‘Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat en een andere trouwt, anders dan om hoererij, die doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet ook overspel.’ Maar in plaats daarvan heeft Hij gezegd: ‘Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, die doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet ook overspel.’ Kijk goed naar de plaatsing van de ‘uitzonderingsclausule’.

2. Jezus beschrijft in vers 9 een man die zijn vrouw wegzendt en een ander trouwt, deze man pleegt, zo zegt Jezus, overspel. Maar hoe zit het nu met die vrouw, zij is immers onschuldig in dit voorbeeld. Het is de man die haar weggezonden heeft en die een ander heeft getrouwd, ze kan nu niet meer terug naar haar man, die is immers hertrouwd. Mag zij, als onschuldige nu hertrouwen? NEE, want over haar zegt Jezus: ‘en die de verlatene trouwt, doet ook overspel’ (de moderne vertalingen hebben deze zinsnede geschrapt). Wanneer de vrouw hoererij heeft gepleegd is de situatie anders, daarover spreekt Jezus nu niet. Het gaat Hem nu om een man die zijn vrouw wegzendt en die een ander trouwt en het gaat Hem om wat die weggezonde in zo’n situatie moet doen.


3. Wij mogen misschien denken dat Jezus onderwijs niet duidelijk is. Zijn discipelen vonden het maar al te duidelijk. Want wie vers 9 leest moet ook doorlezen. In deze verzen klagen Zijn discipelen persoonlijk en bitter tegen hun Meester. ‘Indien de zaak des mensen met de vrouw alzo staat, zo is het niet oorbaar te trouwen.’ Waarom zeggen de discipelen dit? Wanneer echtscheiding zo gemakkelijk is en hertrouwen is toegestaan wanneer er schuldbelijdenis is gedaan, waarom zouden de discipelen dan zeggen dat het beter is om niet te trouwen? Er is geen andere verklaring dan dat de discipelen zien wat Jezus echt bedoeld, namelijk hoe ze zich hebben te gedragen na een echtscheiding (vanwege overspel). Een roeping die voor hun gevoel hard en menselijk gezien onmogelijk is.

Jezus antwoord de discipelen door uit te leggen dat er drie soorten ‘gesnedenen’ zijn (mannen of vrouwen die niet seksueel actief zijn). Sommigen zijn geboren zonder seksuele behoefte. Anderen zijn door medemensen ‘gesneden’ (slaven in de harem van de koning werden vaak gecastreerd). Tenslotte zijn er ‘gesnedenen, die zichzelven gesneden hebben, om het Koninkrijk der hemelen. Die dit vatten kan, vatte het.’ Wat zegt Jezus hier? Heel simpel. Dat sommigen afzien van seksuele activiteit (van hertrouwen) omwille van het Koninkrijk der hemelen, in gehoorzaamheid aan Jezus Christus. Wanneer hertrouwen soms zou zijn toegestaan dan had Jezus niet hoeven leren dat sommigen zich omwille van het Koninkrijk moet snijden. Hij is zich ook heel goed bewust van het feit dat dit heel moeilijk is: ‘Die dit vatten kan, vatte het’ Hij is immers de Redder die meeleeft met Zijn kinderen.

4. Jezus discipelen begrepen dus heel goed wat Hij bedoelde. Maar ook de apostel Paulus heeft dit goed begrepen. Hij legde Jezus leer uit en paste die toe. In 1 Kor. 7. In vers 10 en 11 maakt hij een onderscheid tussen wat de HEERE leert en wat hij, Paulus, gebiedt. Het verschil is niet tussen wat God gebiedt en wat de persoonlijke mening is van Paulus, maar tussen wat Jezus eerder al geleerd had en wat Paulus er nu aan toevoegt onder leiding van de Heilige Geest. In vers tien zegt Paulus: ’maar de Heere’ Wat gebiedt de Heere? ‘Doch den getrouwden gebiede niet ik, maar de Heere, dat de vrouw van den man niet scheide. En indien zij ook scheidt, dat zij ongetrouwd blijve, of met den man verzoene; en dat de man de vrouw niet verlate.’ Dat is verrassend. Het is krachtig. Paulus zegt dat de HEERE Jezus twee opties geeft aan een gescheiden vrouw: 1. ongetrouwd blijven 2. verzoenen met haar man. Het zou natuurlijk uitermate wreed en onrechtvaardig zijn wanneer Paulus slecht deze twee opties geeft, terwijl Jezus een derde optie zou geven: ’hertrouwen’. Trouw aan Gods Woord in Matt.19 geeft Paulus geen toestemming voor hertrouwen, zolang de echtgenoot nog leeft (1 Kor.7: 39, Rom. 7).

Samenvattend kunnen we zeggen dat er slecht één tekst is die lijkt te suggereren dat hertrouwen na overspel mag, en die tekst is Matt. 19 vers 9. Maar ook deze tekst leert niet dat hertrouwen tijdens het leven van de partner toegestaan is, zoals hierboven is aangetoond. En we mogen geloven dat Zijn juk niet hard is en zijn last niet zwaar, maar zijn geboden zijn goed voor ons leven (Matt 11: 30).

20 opmerkingen:

Jaime zei

@Hugo Bos: Ben het helemaal met je eens. Helaas gebeurd hertrouwen wel en dat wijst de Heere Jezus af. Maar uiteindelijk was mijn enigste punt dat Jezus één uitzondering maakt, namelijk: als er hoererij gepleegd is. Dat ontkennen 1 Kor. 7: 39 en Rom. 7: 2-4 niet. Als ze dat ontkennen spreekt de Bijbel zichzelf tegen, ze vullen elkaar aan. Daarom lijkt met de exegese dat een huwelijk in principe voor levenslang is maar daar enkel van afgeweken mag worden als er hoererij is gepleegd. Ik zeg met opzet niet moet maar mag: als we in de Bijbel (OT) zien dat het Joodse volk telkens weer afviel (=geestelijke hoererij) van God maar dat God bij berouw zijn volk weer tot Zijn volk maakte, dan mogen we daar voor onszelf een les uit trekken.
Jaime

Hugo Bos zei

@Jaime, de uitzondering in Matt. 19: 9 heeft volgens mij dus geen betrekking op hertrouwen, waar het in Matt. 19 ook niet over gaat, maar op het wegzenden. De Here stuurt zijn volk ook weg bij geestelijk overspel, maar er is geen absolute breuk, de Here kiest niet voor de Filistijnen toen Zijn volk ontrouw was. Maar Hij blijft het volk Israel herinneren aan het verbond en het oproepen om terug te keren. Het huwelijk is niet 'in principe' levenslang, maar is 'feitelijk' levenslang. Vergelijk het met een zoon-vader verhouding, of dochter-moeder, de verstandhouding kan nog zo slecht zijn, maar het blijft je vader en het blijft je zoon. Dat is de bloedband die je niet verbreken kunt. 1 . Kor 7: 39 en Rom. 7 noemen dan ook GEEN enkele uitzondering.

Anoniem zei

@Hugo Bos: helder. Dus je mag niet scheiden maar wel wegzenden bij hoererij.
Maar waarom mocht de hoer Rachab dan wel hertrouwen met Salmon? (Mattheus 1:5)
Jaime

Hugo Bos zei

@Jaime, ook na hoererij moet je naar mijn idee streven naar verzoening. Maar er kunnen situaties zijn waarin voorzoening niet meer mogelijk lijkt, maar door niet te hertrouwen houd je de weg terug open. Of de hoer Rachab getrouwd was weet ik niet, weet dus ook niet of ze echt hertrouwd is. Gemeenschap hebben met meerdere mannen is nog niet hetzelfde als trouwen. Dat het hier in het geslachtsregister staat wil ook niet zeggen dat de Heere het goedkeurt. Er staat ook immers dat David Salomo verwekte bij Batseba, terwijl de Heere het afkeurde. Een duideljk voorbeeld van hoe het werkt is Herodus, hij is hertrouwd met Herodias, maar Johannes de Doper zegt hem dat hij haar niet mag hebben en dat zij nog steeds de vrouw van zijn broer Fillipus is (Matt. 14 en Mar. 6: 17, 18). Het eerste en oorspronkelijke huwelijk blijft dus geldig.

Anoniem zei

@Hugo Bos:
Bedankt voor de moeite, dat waardeer ik.
Je zei: 'Gemeenschap hebben met meerdere mannen is nog niet hetzelfde als trouwen.'
In dat geval is dus gemeenschap hebben niet bindend?
Overigens lijkt de vraag van de Farizeërs (in Mattheüs 19:9) wel te gaan over scheiden, en niet alleen scheiding van huis en bed. Het lijkt me dan niet logisch dat Jezus het in dezelfde terminologie het wel heeft over wegsturen en niet over scheiden. Of gaat het bij Mozes ook over wegsturen en niet scheiden? En zijn die twee dingen niet praktisch hetzelfde? Waar blijkt de verbintenis nog uit als je allebei ergens anders woont?
Jaime

Hugo Bos zei

Gemeenschap is inderdaad niet automatisch bindend, in het OT moest voor een huwelijk altijd eerst de vader toestemming geven (Ex. 22: 16), ook wanneer het meisje zwanger was geworden. Verder is bij een huwelijk sprake van een vlees zijn (Gen. 2: 24) terwijl je bij slapen met een hoer een lichaam met haar bent (1 Kor. 6: 16) dat is dus niet hetzelfde.

Hugo Bos zei

Matt. 19 begint inderdaad wel over scheiden van je vrouw, maar daar zet Jezus radikaal een streep door: "wat God samengevoegd heeft, laat de mens dat niet scheiden".
De verbintenis hoort normaal gesproken wel zichtbaar te zijn, zoals een vader normaal gesproken ook een goed contact onderhoud met zijn zoon, maar wanneer het contact niet zo goed, of zelfs volledig afwezig, dan is daarom de bloedband nog wel aanwezig. Zijn blijven man en vrouw ook door de bloedband aan elkaar verbonden.

Jaime zei

@Hugo Bos 7 maart 2011 16:59:
Jezus zegt niet alleen: 'wat God samengevoegd heeft, laat de mens niet scheiden.' Hij zegt er direct achteraan: 'Wie zijn vrouw verstoot anders dan om HOERERIJ...' Dus: een dikke streep door scheiding anders dan om hoererij.

Hugo Bos zei

En daarna zegt Hij: "en die de verlatene trouwt, doet ook overspel." Die verlatene mag desondanks dus ook niet trouwen.

André Duinkerken zei

Beste Hugo Bos

ik weet niet hoe ik op je site ben gekomen maar in kerkelijke zin is ze wel actueel voor mij. Ik probeer de Bijbelse zaken in de context van die tijd te zien en gebruik daar o.a. de Talmoed bij. Dan kom ik op het volgende:
Mat. 19:9 wie een vrouw verlaat ANDERS dan om hoererij. Bij hoererij MAG het dus. Dat scheiden moet echter niet losgemaakt worden van de tijd waarin dit speelt. De Farizeeërs die dit vroegen waren mogelijk leerlingen van Hillel die een vrij tolerante leer had betreffende scheiden.
De zaak toen was dat de man de vrouw een scheidbrief gaf waarmee ze weer kon trouwen. Uitzondering om mee te trouwen was dan oa een priester, die mocht niet met een gescheiden vrouw trouwen.
Dan is het zaak om te weten wat hoererij is. Dit woord komt het meest voor in Hosea en Jeremia. Als je die boeken leest dan kan duidelijk worden wat hoererij is. Israël is de vrouw / bruid van God maar zoekt haar relaties buiten de relatie met God. Niet éénmalig maar concequent vertrapt en verbreekt Israël bewust die relatie. De relatie is menselijk gesproken niet meer te herstellen. (zelf gebruik ik dan voor de duidelijkheid, de wel zware term, huwelijks-terrorisme)
En dat is de reden die er is voor scheiding. In de praktijk leven man en vrouw al niet meer als "één vlees" volgens Genesis 2:24.
En dan zou de "onschuldige" partij wel mogen hertrouwen. Die heeft immers geen schuld aan de scheiding.
Voor de Joden was toe het eerste gebod (Gen. 1:28) nog steeds heel belangrijk:weest vruchtbaar en vermenigvuldig je. Door de daden van een ander zou je dan dat gebod niet kunnen volbrengen?
Ook in onze kerk mis ik de samenhang met de Joodse context. Wegsturen mag, dan hertrouwen ook. Dat was toen de Joodse praktijk. Lees de tekst dan andersom: wie de ander verlaat OM hoererij en een ander trouwt doet GEEN overspel.
Duidelijk is ook dat dit vers de Joodse praktijk volgt die door Mozes was ingesteld. De man stuurt de vrouw weg. Niet duidelijk is wie de hoererij pleegt. Want een vrouw kon bij het Beth Din (Sanhedrin) eisen dat haar man haar een scheidbrief zou geven. Dit was de weg voor de vrouw om te scheiden. Ze moest dan wel rechtsgeldige gronden hebben. Als dan de man hoereerde kon de vrouw de scheidbrief van rechtswege eisen. Ik hoop dat bovenstaande iets toevoegt aan het gesprek.

Vriendelijke groet,

André Duinkerken

Hugo Bos zei

Beste André Duinkerken,
Het is waar dat we de Schrift in haar context moeten, Katholieken zouden zeggen in het licht van de Traditie. Daaruit leren we dat de christenen vanaf de eerste eeuwen hebben begrepen dat Jezus woorden betekenen dat het huwelijk niet kan en mag worden verbroken, maar God verbreekt het bij de dood. Zie bijv. Augustinus, maar ook vele andere kerkvaders.
Jezus heeft het wel over de Joodse praktijk, maar hij zegt dat Mozes gebod (mbt de scheidbrief) gegeven is ‘vanwege de hardheid van hun hart’, dus om de kwalijke gevolgen van de zonde te verminderen, niet als norm. Immer Jezus zegt ‘van den beginne is het niet zo geweest’.
Dat ‘anders dan om hoererij’ betekent dat het bij hoererij DUS wel mag klopt niet, ik zal een paar argumenten geven. Allereerst worden deze woorden ook genoemd in Luc. 16: 18 en Mar. 10: 12, maar dan zonder uitzondering. Het wordt in deze teksten heel absoluut gesteld, hertrouwen IS overspel, geen uitzonderingen. Daarnaast weerspreekt het de duidelijke woorden van God in Rom. 7: 1-4 en 1 Kor. 7: 10, 11, 39. We moeten de minder duidelijke woorden (Matt. 19:9) altijd uitleggen in het licht van de duidelijkere. Tenslotte is het zo dat er in Matt. 19: 9 aan het eind staat ‘en die de verlatene trouwt, doet ook overspel’ (is in de moderne vertalingen weggelaten), het trouwen van de onschuldig verlatene is dus ook overspel!
Het erbij betrekken van Hosea en Jeremia vind ik erg goed, dat heeft mij destijds ook geholpen bij het begrijpen van Matt. 19. Opvallend is in deze gedeeltes dat God wel bedrogen wordt, door een volk dat afhoereert, maar dat God desondanks blijft zeggen dat het verbond in stand blijft. Het wordt niet opgeheven, zelfs niet door die schandelijke daad van hoererij met afgoden.
Je spreekt ook over het leven als man en vrouw, als een vlees, dat zou verbroken worden door hoererij/overspel. Maar het hebben van gemeenschap met iemand (een hoer) is niet hetzelfde als het H. Huwelijk. Man en vrouw worden een vlees wanneer ze trouwen, daarvoor wordt het woord vlees (σάρξ sarx ) gebruikt, maar wanneer iemand gemeenschap heeft met een hoer is hij een lichaam (σῶμα sōma) met haar (vgl. Matt. 19:5 en 1 Kor. 6:16). Wat niets afdoet aan de ernst van die zonde, omdat je er je lichaam mee verontreinigt, wat een tempel is van de Heilige Geest.
Ik ben benieuwd naar een reactie van jou hierop.
Hugo Bos

André Duinkerken zei

Beste Hugo Bos,

Duidelijk verhaal, bedankt. Moet ik verder op studeren. Een paar eerste punten:
De in je laatste alinea aangehaalde hoererij is door mij bedoeld als dat wat ik zie als "huwelijks-terrorisme". Dit is zoiets als een man die dagelijks zijn vrouw vernederd door alleen maar onterechte kritiek te hebben, alles wat zij doet of zegt afkraakt en haar als sexslaaf misbruikt. Zo'n man is duidelijk geen één vlees (Gen. 2:25 "basar echad") met zijn vrouw. Het verbond tussen hen is er wel maar wordt in bovenstaande beschrijving door de man niet nageleefd. Ik ken dergelijke gevallen, en weet wat voor verlossing dan een ontbinding van dat "schijn-verbond" is.
Er is algemeen de gedachte dat Mozes de eerste vijf Bijbelboeken heeft geschreven. Dit zal dan m.n. op / bij de Sinaï zijn gedaan. Voor het boek Genesis zal Mozes ongetwijfeld een profetische terugblik hebben gehad. Dan heeft hij (geïnspireerd) Gen. 2:24 tussengevoegd, dit is nl. geen geschiedenis maar een verklaring: DAAROM. Is dit vers ingevoegd met oog de de huwelijkse normen toen? Waren die door het verblijf in Egypte zo slecht geworden? En Deut. 24:1, de scheidbrief, duidt volgen Jezus op de hardheid van hun hart. Als ik dan Marcus 10:5 in een Joods (Orthodox) NT lees staat er een verwijzing naar Psalm 95:8, die ververwijst naar Ex.17, Massa en Meriba. Dit is voor de Joden dan de context voor die hardheid. (Zijn wij niet hetzelfde als de Joden toen?)
En als God via Mozes, dan deze "mogelijkheid, opdracht" geeft, heb ik er moeite mee om dan dit "gebod" opgeheven te zien. Nogmaals, in de tijd van Jezus was de scheidingspraktijk te gemakkelijk onder invloed van de door de Joden zeer geëerde Hillel. Het wringt bij mij ook nog steeds, maar als ik dan aan die vertrapte vrouwen denk zie ik voor hen toch een lichtpuntje.
Je hieraan voorafgaande "absolute" teksten uit Marcus en Lucas plaats ik toch in het licht van Mattheus, ik zie dat als dezelfde gebeurtenis. Wat betreft teksten van Paulus heb ik de gedachte dat Paulus niets nieuws brengt. Hij spreekt tegen jonge gemeenten, mensen die bezig zijn uit het moeras van het heidendom te komen. Jezus spreekt tegen mensen op een manier om te voorkomen dat ze in dat moeras terecht komen. Eruit trekken en er van vandaan houden zijn twee verschillende bewegingen, daarom ook verschillende woorden, "richtlijnen". In mijn optiek zijn de woorden van Jezus alles omvattend en die van Paulus een op die situatie praktische invulling van Jezus woorden (en van de OT geboden uiteraard).
Ik laat het hier even bij anders wordt het teveel. Ook moet ik eerst nog e.e.a. (nogmaals) lezen.
Heb je trouwens een boek en hoofdstuk van Augustinus?

Vriendelijke groet,

André Duinkerken

Hugo Bos zei

Een verbond waarin man en vrouw niet leven zoals in een verbond hoort is nog steeds een verbond. Natuurlijk een man moet zijn vrouw liefhebben, en een vrouw haar man onderdanig zijn. Maar wanneer ze dat niet doen kan en mag dat nooit een reden zijn om te doen of het huwelijk opgeheven is. Het verbond is blijvend, door de bloedband. Zo moet een vader zijn zon liefhebben en beschermen, maar wanneer hij dat niet doet blijft het zijn zoon, en hij blijft de vader, dat kun je niet opheffen. Zo blijft een man de echtgenoot van zijn vrouw, ook wanneer een van beide ernstig zondigt.

Jaime Geldernaar zei

@Hugo Bos: dat ontken ik ook niet en is mijn punt ook niet. Een verlatene mag niet trouwen, maar men mag wel scheiden omwille van hoererij.
Vr. groet,
Jaime

Hugo Bos zei

Of je na hoererij wel mag scheiden, maar niet hertrouwen, wordt in deze tekst niet gezegd. Het gaat in dit gedeelte eerst en vooral om de onontbindbaarheid van het huwelijk. Mijn eigen mening is dat scheiding van tafel en bed 'gevaarlijk' is, er komt gemakkelijk een derde in het spel, waarna alsnog hertrouwd wordt. In extreme gevallen (misbruik, geweld, etc.) is scheiding van tafel en bed mogelijk of noodzakelijk. Maar altijd beter is de weg van bestraffen, berouw, vergeving en verzoening.

Anoniem zei

@Hugo: Maar wat wilde Jezus dan zeggen met, 'anders dan om hoererij'? Waarom zei Jezus dat?
En ja, soms moet je tussen twee kwaden kiezen, of man/vrouw doet je kinderen iets aan (bijvoorbeeld) of je scheid van zo iemand. Ik begrijp dat vrouwen of mannen dan scheiding van tafel en bed aanvragen en ben blij dat je dat ook meent!
N.a.v. Duinkerken:
Wordt er binnen de Katholieke Traditie ook gekeken naar pré-christelijke tradities van het Jodendom? De Bijbel moest toen toch ook uitgelegd worden?
mvg,
Jaime

Anoniem zei

Beste Jaime, een uitzondering noemen was voor Jezus noodzakelijk. In de hoofdzin staat: "Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat en een andere trouwt, die doet overspel". In het geval van die uitzondering is het niet de man die overspel pleegt, maar de vrouw, vandaar de uitzondering. Voor de uitkomst maakt het niet uit, want ook de verlatene (die geen hoererij gepleegd heeft) mag je niet hertrouwen: "en die de verlatene trouwt, doet ook overspel." Het kan ook nog duiden op een ongeldig gesloten huwelijk, waarbij de vrouw hoererij gepleegd heeft voor ze getrouwd is, of andere ernstige zonde die het huwelijk ongeldig maakt. Er staat immers in het geval van de vrouw 'Hoererij'(porneia), terwijl er bij de man gesproken wordt van 'overspel' (moichaō).

De Katholieke Traditie houdt terdege rekening met de Joodse Traditie en is er een voortzetting van, al is er ook een wezenlijke verandering doordat we nu in de Nieuwe Bedeling leven. Belangrijk in de Joods Traditie is dat er een geestelijk gezag is die rechtspreekt, die scheidbrief kreeg je op goedkeuring van de Kerk (Oudtestamentisch), daarom zegt Jezus dat we alles moeten doen wat de Farizeers zeggen, omdat ze op de stoel van Mozes zitten (Matt. 23: 1-4). Nieuwtestamentisch is het de Paus die op de stoel van Mozes zit, hij kan ex cathedra spreken. Zie de uitleg van Matt. 16: 18 http://verbond.blogspot.com/2009/07/petrus-en-deze-petra.html
Essentieel is dat de Kerk gezag oefent en op Jezus belofte kan binden en ontbinden.
Hugo

Anoniem zei

beste Hugo,

Misschien moet je in je overigens grondige analyses van een geldig en overbrekelijk huwelijk ook onderscheid maken tussen een burgerlijk huwelijk en een kerkelijk huwelijk. Dat is een wereld van verschil en daar gelden dus ook andere regels voor. Nergens wordt mij duidelijk over wat voor een verbintenis je het nu hebt.
met groet, P. van Dongen

Anoniem zei

Beste Paul, tja, daar had ik nog niet zo grondig over nagedacht. Ik weet dat er die wereld van verschil is. Toch wil ik daar niet de nadruk op leggen, omdat je ook wanneer je niet katholiek getrouwd bent, het toch moreel verwerpelijk is ontrouw te zijn, alsof je dan wel zomaar uitelkaar mag. En alsof de beide echtlieden en eventuele kinderen er dan niet onder lijden. Groet, Hugo

Anoniem zei

beste Hugo,

Je hebt helemaal gelijk. In moreel opzicht is het beter dat man en vrouw bij elkaar blijven of ze nu voor de kerk getrouwd zijn of niet. Toch is het mogelijk voor de katholieke kerk te trouwen als je in het verleden (enkel) voor de wet getrouwd bent geweest. Want een burgerlijk huwelijk is in principe ontbindbaar en dus niet een volstrekt onverbrekelijke band wat een kerkelijk huwelijk wel is. Een burgerlijk huwelijk wordt door de kerk niet gezien als een huwelijk voor God. Een huwelijk gesloten in de katholieke kerk is een sacrament (de echtelieden geven elkaar aan elkaar) en dat kan maar één keer gegeven worden.
Maar nogmaals, je hebt gelijk, ik begrijp dat je niet te veel nadruk wilt leggen op deze kerkelijke regels. Maar ze zijn er wel en niet voor niets.
Groet, P. van Dongen.