Geloof zonder werken is dood

Dr. H. A. Speelman heeft een boekje geschreven met de titel ‘Hoe overleeft de kerk?’ Het boek gaat over  twee passages in werkjes van de reformator Melanchthon. Het Reformatorisch Dagblad interviewt Speelman en hier volgen enkele citaten uit het interview met een reactie van ondergetekende. Eerst wordt de context uitgelegd:

Sterk zette Luther in 1517 –contra Rome– in op Gods genade, het geloof alléén, christelijke vrijheid. Tien jaar later bleek hoezeer het volk misbruik maakte van de nieuwe leer. „Ieder deed wat goed was in eigen ogen”, zegt dr. H. A. Speelman.

Hier reageert Mechanchton met een oproep tot boete en berouw. In 1727 schreef Mechanchton:

De zielenherders moeten het voorbeeld van Christus volgen en aangezien Hij boete en vergeving van zonden predikte, moeten de zielenherders dat ook aan de gemeenten doorgeven. Nu wordt wel veel over het geloof georakeld, toch kan wat geloof is niet worden begrepen zonder dat de boete gepredikt is. Het is duidelijk dat diegenen nieuwe wijn in oude zakken gieten, die het geloof prediken zonder boete, zonder de leer van de vreze Gods, zonder de leer van de Wet en zo de menigte doen gewennen aan een vleselijk te noemen zekerheid. Die zekerheid is erger dan alle dwalingen die eerder onder de paus zijn geweest. Dat soort predikers beschrijft Jeremia en hij vaart uit tegen diegenen die zeggen: „Vrede, vrede en er is geen vrede” (Jer. 6:14).”

“Iedereen deed wat goed was in eigen ogen”, aldus Dr. Speelman, en men negeerde de leer van de Wet. Dat is toch een logisch gevolg van de leer die Luther preekte?! De mens wordt gerechtvaardigd uit geloof, zonder goede werken. Niet verwonderlijk dat de mensen geen goede werken meer deden, waarom zouden ze ook.

Dit beeld van totale anarchie na Luthers’ revolutie wordt nog eens bevestigd in het volgende stukje uit het RD artikel:

Tien jaar nadat Luther zijn 95 stellingen had aangeslagen aan de kapel van Wittenberg, hadden miljoenen mensen in het Duitse Roomse Rijk de gevestigde kerk en het oude geloof de rug toegekeerd. Maar wat je zag, was dat zij massaal misbruik maakten van Luthers leer, van de evangelische vrijheid onder andere. In naam daarvan betaalden mensen bijvoorbeeld geen burgerlijke of kerkelijke belastingen meer. Ieder deed wat goed was in zijn ogen. En dat betrof niet alleen leken, ook veel voorgangers.

Maar er is een tweede probleem, het kerkelijke gezag is door de reformatie onderuit gehaald. En wie of wat oefent nu gezag uit over de gelovigen? Daarvoor in de plaats volgt de een de leer van Luther de ander Melanchton en weer een ander Calvijn of Zwingli.

„Klopt. Dat bleek wel tijdens een eerste visitatieronde in 1527, waarvoor de keurvorst van Saksen, Johan de Standvastige, opdracht had gegeven. Veel voorgangers selecteerden maar wat uit Luthers leer, net wat hen uitkwam. Veel werd er gesproken over vergeving, geloof; maar voor noties als boete, schuldbelijdenis, het doden van de zonde was bijna geen aandacht meer. Meer dan een derde van de geestelijkheid leefde ook in concubinaat.

Dat is een van de kernproblemen van het protestantisme, iedereen mag zelf de H. Schrift uitleggen en doet dit dan ook lustig, met heel verschillende uitkomsten. Je kunt altijd wel weer een tekst vinden die je lijkt te ondersteunen in je zondige/overspelige gedrag, zoals blijkbaar bij een derde van de geestelijkheid het geval was. De seksuele bandeloosheid was ook al duidelijk in de afschaffing van het celibaat, en vooral Luther was hier heel fel in.

Hier twee artikelen met vergelijkbare strekking:
http://verbond.blogspot.nl/2012/10/de-gevolgen-van-de-afscheiding-van-de.html
http://www.refdag.nl/opinie/reformatie_en_secularisatie_een_moeizaam_argument_1_684566