Luther leerde, dat men in het avondmaal Christus werkelijk met zijn godheid en mensheid ontvangt. Calvijn beweerde juist het tegenovergestelde en hield vast, dat men eigenlijk niets anders ontvangt dan brood en dat dit brood eenvoudig een afbeelding is van Christus' lichaam. Dat zijn dus al twee hoofden van het Protestantisme lijnrecht tegenover elkaar, en dat in een heel belangrijk punt. Of zou het geloven in de werkelijke tegenwoordigheid van Christus in de H. Communie of het “avondmaal” een minder belangrijk punt zijn, waar we het niet zo nauw mee hoeven te nemen?
Een ander voorbeeld. Luther leerde, dat het geloof alleen, zonder de goede werken, genoeg is om zalig te worden. Vandaar dat hij de brief van de H. Jacobus, waarin de noodzakelijkheid van goede werken wordt aangetoond, een “strooien brief” noemde en als leugenachtig wegwierp. Of er nog veel Protestanten zijn die deze dwaze leer van Luther nog steeds geloven, weet ik niet. Wel durf ik te zeggen, dat ik veel Protestanten gesproken heb, die mij ronduit verklaren het in dit punt met Luther absoluut niet eens te zijn. Maar zou dit nu ook een punt van minder belang zijn, of men de noodzakelijkheid van goede werken wel of niet gelooft?
En wat zien we tegenwoordig wat het doopsel betreft? Het klopt dat veel protestanten, net zoals de katholieken, nog geloven dat in het H. Doopsel de mens van de vlek van de erfzonde wordt gezuiverd; maar het is ook overbekend, dat onder de protestanten veel voorgangers aan het doopsel weinig waarde hechten en het alleen zien als een ceremonie of, zoals zij zich soms uitdrukken, een “formaliteit”.
Dat in het algemeen de “vrijzinnige” protestanten openlijk de spot drijven met die geloofspunten, die door de orthodoxen als heilig worden beschouwd en geëerbiedigd, zal wel geen bewijs meer nodig hebben.
Maar het is absoluut niet zo dat de volgelingen van Christus' Kerk alleen in de belangrijke geloofspunten en grondwaarheden met elkaar overeen moeten stemmen, en over de rest naar hartenlust kunnen twisten.
Het klopt dat er geloofswaarheden zijn die men grondwaarheden zou kunnen noemen, omdat zij dieper dan anderen ingrijpen in het leven van een mens, bijv. dat er een God is, dat er voor ons na de dood nog een ander, een eeuwig leven zal volgen enz. Maar daaruit mag men niet besluiten, dat alleen zulke hoofdwaarheden door iedereen moeten geloofd worden en de rest naar willekeur verworpen mag worden.
Nee, wij hebben absoluut niet het recht, één enkele waarheid te verwerpen die ons door God geopenbaard is, en of deze geopenbaarde waarheid dieper of minder diep ingrijpt, doet er in dit opzicht niets toe.
Al wat God zegt is namelijk waar; al wat Hij openbaart, moet geloofd worden, omdat Hij, als oneindige Waarheid, zich zelf niet bedriegen kan en als oneindige Goedheid, ons niet bedriegen kan. En wij bovendien aan zijn goddelijk woord de diepste eerbied en de volmaaktste onderwerping schuldig zijn.
Hierbij komt nog iets anders, namelijk: hoeveel waarheden zijn er, die als hoofdwaarheden moeten worden gezien? 3 of 5 of 8 of 10? Waarom niet meer of minder? Hoe kan men dat weten? Wie moet dat beslissen? Dat zal in de meeste gevallen afhangen van ieders persoonlijke opvatting.
Als het dus, om een godsdienstleer te belijden, genoeg is dat men alleen aangaande de hoofdwaarheden met elkaar overeenstemt, dan kan men alle godsdienstige gezindten van de wereld wel tot één godsdienst samensmelten. Daarmee wordt namelijk de hele godsdienst aan ieders willekeur overlaten, omdat A deze en B een andere waarheid als een grondwaarheid ziet, en er al snel geen grondwaarheid meer zal overblijven.
Stel u eens voor dat iemand alleen de volgende waarheden als grondwaarheden ziet: dat er één God is, dat er drie goddelijke Personen zijn, dat de tweede persoon van de H. Drievuldigheid voor ons is mens geworden en gestorven en dat er na dit leven nog een eeuwigheid volgt, waar het goede beloond en het kwade gestraft zal worden. Volgens deze opvatting zou men dan kunnen zeggen, dat alle, nog enigszins gelovige Protestanten, alle Jansenisten en katholieken, kortom alle Christenen één en dezelfde godsdienstleer belijden; want wat deze enkele hoofdpunten betreft, zijn ze het allemaal met elkaar eens. Dat zou echt een vreemde mengelmoes zijn! Het zou nog eenvoudiger zijn om er maar twee grondwaarheden op na te houden, bijv. dat er een God is die door ons gediend moet worden en dat er een eeuwigheid bestaat, waar de mens straf of beloning te wachten staat naarmate hij die God gediend heeft.
Dat gelooft iedereen die ten minste nog een beetje godsdienstig is, en zo zou men niet alleen alle Protestanten, Katholieken en Jansenisten, maar ook nog alle Joden en Moslims, zelfs nog de meeste heidenen kunnen zien als belijders van één en dezelfde godsdienstleer. Maar dan was alle Christendom verdwenen, ja zelfs elk gezond begrip van ware godsdienst, omdat de waarheid onmogelijk allerlei tegenstrijdigheden kan bezitten, en God onmogelijk op twee tegenovergestelde manieren gediend wil zijn.
Ik denk dat ik nu genoeg heb laten zien, dat de eenheid van geloofsleer, die de ware Kerk van Christus moet bezitten om zich te onderscheiden, niet bij de protestanten te vinden is, ook al stemmen hun verschillende sekten in sommige hoofdpunten soms met elkaar overeen.
Maar hoe is dit met de Katholieke kerk?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten