Verwierp Augustinus in de Christelijke Oudheid de verdiensten?

Het is vooral om zijn genadeleer waarom de Protestanten zich gaarne op hem beroepen. St. Augustinus verdedigde tegenover de Pelagianen met klem de genade. De verdorvenheid der menselijke natuur werd daarbij zeer benadrukt. Dit is van hem goed te begrijpen, aangezien hijzelf aanvankelijk een zondig leven heeft geleid. In een strijdgeschrift bestaat altijd het gevaar, dat de ene waarheid zó sterk verdedigd wordt, dat de andere eronder lijdt. Bijzonder gevaarlijk is dit bij de kwestie van genade en vrijheid, waarvan de oplossing nog steeds niet is gevonden. Zo blijkt in zijn geschriften tegen de Pelagianen weinig van de vrijheid, terwijl hij ze tegenover de Manichaeën juist verdedigd heeft.

Bovendien maakt hij zich de moeilijkheid, die met deze kwestie samenhangt, hoe God de zaligheid van alle mensen kan willen, terwijl toch niet alle mensen zalig worden. Het meer gevorderde theologisch inzicht geeft hiervoor de volgende oplossing. Door de genade wil God wel alle mensen de gelegenheid tot de zaligheid geven, wegens het misbruik van de vrijheid wil Hij echter de zaligheid niet aan alle schenken. Dit probleem verhinderde echter niet, dat Hij de verdienstelijkheid der goede werken uitdrukkelijk erkende (zie: vraag 19); en ook indirect door katholieke leerstukken te aanvaarden, die daardoor alleen verklaarbaar zijn, zoals de aanroeping van de heiligen, het gebed voor de overledenen, waarover verderop.

• H. Augustinus in "De gratia Christi et de peccato originali", 47, 52: "Maar daar die kwestie, waarbij over vrije keuze der wil en de genade Gods getwist wordt, zo moeilijk te beoordelen is, dat wanneer de vrije wil verdedigd wordt, het lijkt dat de genade geloochend wordt, wanneer echter de genade Gods bevestigd wordt, men meent dat de vrije wil wordt weggenomen....."

Bron: http://www.stpiusx.be/protestantse-opwerpingen-tegen-de-katholieke-kerk (met toestemming overgenomen)